قانون یک سوم rule of thirds یکی از ابتداییترین قوانین در عکاسی میباشد که برای عکسبرداری بسیاری از سوژه ها بکار گرفته میشود. در واقع این قانون یکی از قوانین ترکیب بندی عکس محسوب میشود که در آن عناصر مهم یک عکس در یک کادر 3 در 3 قرار میگیرند و در نتیجه تصویر به 9 قسمت تقسیم میشود. به بیان دیگر بواسطه این قانون، چهار خط فرضی موازی با کادر تصویر که دو تای آنها از بالا به پایین و دوتای دیگر از چپ به راست رسم شده، کل تصویر را به 9 قسمت تقسیم میکنند. در پی تلاقی این خطوط، 4 نقطه ایجاد خواهد شد.
بر اساس قانون یک سوم، عناصر مهم یک قاب باید روی آن چهار نقاط قرار بگیرند. برای عکسبرداری از سوژه های طولی مانند یک درخت یا منظرهای متشکل از خطوط صاف، باید آنها را در امتداد یکی از این چهار خط قرار داد. قانون rule of thirds قابل استفاده در هر ژانر عکاس مانند عکاسی طبیعت، عکاسی تبلیغاتی، عکاسی پرتره، عکاسی مد و … است.
با اینکه قانون یک سوم بسیار پر کاربرد است اما برای عکسبرداری برخی سوژه ها مناسب میباشد و در تمامی مواقع نباید از آن استفاده نمود. به طور کلی این قانون صرفا یک راه ترکیب بندی برای مبتدیان و کسانیست که با آن درست دست و پنجه نرم می کنند و تنها راه رسیدن به عکس های مطلوب نیست.
مواقع استفاده از قانون یک سوم عکاسی
بسیاری از عکاسان مبتدی، به صورت پیشفرض سوژه خود را در مرکز کادر قرار میدهند. به این نوع ترکیب بندی، ترکیب بندی مرکزی central composition گفته میشود. شاید یکی از دلایلی که این گروه از این عکاسان از central compositio استفاده میکنند، عدم جسارت و ناآگاهی در انتخاب ترکیب بندی است. البته این بدین منظور نیست که ترکیب بندی مرکزی به هیچ عنوان ترکیب خوبی نیست. درواقع central composition میتواند یک روش بسیار عالی و قوی برای بستن کادر عکس باشد.
اما استفاده از آن برای تمامی هکس ها و سوژه ها توصیه نمیشود؛ چراکه میتواند تصاویر را بی روح و خسته کننده نشان دهد. اگر تا به حال فقط از این نوع ترکیب بندی استفاده میکردید، با اعمال قانون 1/3، میتوانید جذابیت و تنوع را به عکس هایتان اضافه نمایید. برای اعمال این قانون در عکسبرداری خود، یک کادر 3 در 3 تصور کنید. سپس سوژه های خود را در امتداد این خطوط و نقاط تقاطع قرار دهید. با دیدن عکس نهایی احتمالا رضایت بیشتری نسبت به ترکیب بندی مرکزی خواهید داشت.
موارد عدم استفاده از قانون یک سوم در عکاسی
همانطور که در ابتدای متن نیز اشاره شد، با اینکه قانون یک سوم یکی از قوانین پرکاربرد در عکاسی میباشد، اما نمیتوان از آن برای عکسبرداری تمام سوژه ها استفاده کرد. یکی از بزرگترین مشکلات این قانون این است که با تغییر سوژه و موضوع عکاسی، نوع کادر بندی هیچ تفاوتی نمیکند. درواقع rule of thirds همانند دیگر قانون ها، یک قانون است که هیچگونه انعطافی ندارد. به بیان دیگر نه سوژه و نه خلاقیت در آن تاثیری نمیگذارند.
به طور کلی قانون 1/3 برای داشتن ترکیبی غیر از ترکیب بندی مرکزی استفاده میشود. عادت به این قانون و پایبندی همیشگی به آن میتواند این ذهنیت را در شما ایجاد نماید که ترکیب بندی عالی، همیشه در گرو قرار دادن سوژه ها در امتداد خطوط و نقاط کادری 3 در 3 است. بجز ترکیب بندی مرکزی و یک سوم، ترکی بندی های دیگری نیز وجود دارد که میتوانند نتایج مطلوبی را برای شما به ارمغان آورند. تنها لازم است کمی خلاقیت را چاشنی کار کرده و ترکیب های متفاوتی را امتحان کنید.
به عنوان مثال میتوانید سوژه را تنها کمی دورتر از مرکز، یا حتی در گوشه های کادر قرار دهید. همچنین گاهی اوقات ممکن است تنها با دیدن صحنه و یا منظرهای، یک ترکیب بندی خاصی به ذهنتان ظاهر شود. معمولا چنین الهاماتی نتیجه رضایت بخش و خوشایندی را از عکسبردرای سوژه موردنظر در پی خواهد داشت. البته دقت داشته باشید که در حرفه کاری خود به هیچ عنوان برای همیشه ترکی بندی را کنار نگذارید. اگر چه استفادهی بیش از حد آن ممکن است تصاویر را خستهکننده و یا یکنواخت کند، اما در عین حال گاهی اوقات میتواند راهی موثر برای ترکیب بندی تصاویر باشد.
جمع بندی قانون 1/3
قانون یک سوم قطعاً ارزش بررسی و استفاده در عکاسی را دارد. خصوصا برای افرادی که تازه شروع به یادگیری ترکیب بندی در عکاسی کرده اند این روش بسیار مفید است. با این حال در مسیر عکاسی متوجه خواهید شد که ترکیب بندی خوب به قوانین محدود نیست و هر عکسی با توجه به اِلمان ها و عناصر منحصر به فرد خود، ترکیب بندی خاص خود را دارد.
بکارگیری قانون 1/3 در برخی عکس ها به درستی عمل میکند. البته همیشه باید به یاد داشته باشید که تنها راه برای ثبت یک تصویر خوب نیست و عملا مبحث ترکیب بندی، مبحثی خلاقانه است. در واقع هر نوع ترکیب بندی می تواند به در حد خود، خوب و زیبا عمل کند تنها باید متوجه شوید که از هر کدام در چه مواقع استفاده کنید.